Danışmanlık faaliyetinin amacı; okullarımızda yürütülen sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif etkinlikleri, Bakanlığımız kuruluş amaçları ve strateji belgelerinde yer alan hedefler doğrultusunda değerlendirmek, ulaşılan sonuçlar çerçevesinde sürecin daha sağlıklı, düzenli ve etkin yürütülmesi için iyileştirmelere yönelik önerilerde bulunmaktır.

Sosyal etkinliklerin istenilen düzeye ulaşabilmesi, her şeyden önce okullarımızın fiziki alt yapı olanaklarının geliştirilmesi ve faaliyetler için gerekli olan araç-gereçlerin temini ile mümkündür. Özellikle spor faaliyetleri için kapalı spor salonlarının; gösteri, konferans, tiyatro, halk oyunu, şiir ve müzik dinletileri vb. etkinliler için ise konferans salonlarının varlığı önem arz etmektedir.

Bakanlığımız son yıllarda fiziki kapasitenin geliştirilmesi noktasında önemli mesafeler kat etmiş, ancak öncelik derslik ve pansiyon ihtiyacını gidermek olduğundan, spor salonu ve diğer sosyal donatı alanlarına yeteri kadar kaynak ayrılamamıştır. Mili Eğitim İstatistik Sistemi (MEİS) modülünden alınan verilere göre, henüz okulların %8'inde spor salonu mevcuttur. Orta ve uzun vadede yatırım programına alınacak her projenin donatı alanlarıyla birlikte projelendirilmesinin, öğrencilerin sosyal etkinliklere olan ilgisini arttıracağı değerlendirilmektedir. Şüphesiz bütçe kısıtları ya da arsa durumlarının müsait olmaması nedeniyle her okula spor salonu yapılması mümkün değildir. Bu çerçevede okulların diğer kurum ve kuruluşlara ait spor salonlarını kullanmaları teşvik edilmeli, ilçe ve il müdürlükleri, bölgelerinde bulunan spor salonlarının ya da diğer sosyal donatıların ortak kullanımına yönelik önlemler almalıdır.

Sosyal etkinliklerin temelinde gönüllülük esası yatmaktadır. Bu sadece faaliyeti yapan öğrenci için değil, veli, öğretmen ve okul yöneticileri de dahil olmak üzere eğitimin tüm paydaşları için geçerli bir ilkedir. Dolayısıyla faaliyetlerin daha geniş öğrenci kitlesine ulaşması, gönüllülük esasını hayata geçirecek "motivasyon" unsurunun öğrenciye kazandırılması ile mümkündür. Ülkemizde başarı kriteri daha çok akademik alandaki ölçmelere göre belirlendiği için, öğrenciler sosyal, kültürel, sanatsal ya da sportif alanlarda kendilerini ifade etme yönünde çaba sarf etmemektedir. Veli, öğrencinin bu faaliyetlerine katılımını zaman kaybı, akademik başarıdan uzaklaşma olarak değerlendirmekte ve bu durum öğrencinin motivasyonunu olumsuz yönde etkilemektedir. Bu çerçevede, fiziki imkan ve fırsat eşitliği sağlanması koşulu ile, öğrenci yetenek karnelerinin oluşturulması ve belirlenecek katsayı cetvelleriyle, öğrencilerin bu alanlarda elde edecekleri başarıların ortaöğretime ve yükseköğretime geçiş sınavlarında dikkate alınması faydalı olacaktır.

Diğer taraftan haftalık ders yükünün fazlalığı, hafta içi de dahil olmak üzere açılan sınavlara hazırlık kursları, okula ulaşımın servislerle sağlanması vb. gerekçeler, öğrencilerin ders saatleri dışında okulda kalmalarını güçleştirici unsurlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle meslek liselerinde sınıf düzeyine bağlı olarak haftalık ders saati sayısı 44-46'ya kadar çıkabilmektedir. Bu durum yalnızca öğrencilerin değil, öğretmenlerin de ders dışı eğitim çalışmalarına vakit ayırmalarını güçleştirmektedir. Nitekim örneklem dahilinde elde edilen veriler incelendiğinde, faaliyetlere katılımın en az olduğu okul türünün meslek liseleri olmasının temel gerekçesi, haftalık ders saatinin fazlalığı ile ilişkilendirilebilir. Bu kapsamda, her öğrencinin ilgi ve yetenekleri doğrultusunda seçeceği bir etkinliği haftalık ders programları içerisinde yapabilmesine yönelik düzenlemenin yerinde olduğu değerlendirilmektedir.

Okullarımızda yürütülen etkinliklerden okul sporları faaliyetleri 2010 tarihli protokolle Spor Genel Müdürlüğüne, izcilik faaliyetleri ise 2012 tarihli protokolle Türkiye İzcilik Federasyonuna devredilmiştir. 652 sayılı KHK'da Bakanlığımız merkez teşkilatında yer alan Okuliçi Beden Eğitimi, Spor ve İzcilik Dairesi Başkanlığına (OBESİD), 2012 tarihli İl ve İlçe Müdürlükleri Yönetmeliğinde de Okul İçi Beden Eğitimi Spor bölümüne yer verilmemesiyle, her iki faaliyet için Bakanlığımız ve taşra teşkilatında muhatap birim kalmamıştır. Spor ve izcilik faaliyetlerinden sorumlu kurum ve kuruluşlar ile koordineyi sağlamak, diğer sanatsal ve kültürel faaliyetleri (her eğitim öğretim kademesini kapsayacak şekilde) ise bilfiil yürütmek üzere, Bakanlığımız bünyesinde ve daire başkanlığı düzeyinde bir birim oluşturulması gerekmektedir. Ayrıca, aynı görevlerin icrası amacı ile taşra birimlerinde "sosyal etkinlikler" bölümlerinin oluşturulması, faaliyetlerin tek elden ve daha etkin bir şekilde yürütülmesini sağlayacaktır.

Sosyal etkinliklerden izcilik, beden eğitimi ve spor çalışmaları, halk oyunları ve güzel sanatlarla ilgili dallar, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) koordinesinde yürütülen bilim olimpiyatları ve proje çalışmalarını yürüten öğretmenler Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar gereğince haftada altı saate kadar ek ders ücreti almaktadırlar. Söz konusu karar gereği yapılacak etkinliklerin alt dalları, görev alacak öğretmenlerin niteliği ve her bir etkinlik için aranacak en az öğrenci sayısı gibi hususlar, Ders Dışı Eğitim Çalışmalarına Dair Esaslar konulu 2010/49 sayılı genelge kapsamında belirlenmiştir. Genelge incelendiğinde, bazı sosyal etkinliklerin kapsam dışı bırakıldığı görülmektedir. Okul sporları organizasyonunda toplam 39 branş bulunurken, 2010/49 sayılı Genelgenin Beden Eğitimi ve Spor Çalışmaları üst başlığında bulunan dal sayısı 19'dur. Öncelikle aradaki bu uyumsuzluk, ilgili paydaşlarla kurulacak müşterek bir komisyon ile giderilmelidir. Ayrıca, ilgili genelgede yer alan plastik sanatlar kısmına; hat, minyatür, tezhip, kaligrafi, ebru vb. geleneksel Türk sanatları çalışmaları da eklenmelidir. Diğer taraftan bu faaliyetlerin yürütüldüğü ders dışı eğitim çalışmaları ücretlerinin %100 artırımlı olarak ödenmesine yönelik düzenleme yapılmalıdır. Bu durumda, öğretmenlerin yapmış olduğu kurs uygulamaları (Destekleme Yetiştirme Kursları) arasındaki farklılık giderilerek hakkaniyetin sağlanacağı değerlendirilmektedir.